Jakie manipulacje stosuje osoba uzależniona nie tylko od alkoholu?

Nadmierne spożywanie alkoholu przez wiele osób może nie być dostrzegane jako problem. Mowa tu zarówno o samym uzależnionym, jak i też jego bliskim otoczeniu. Z czasem jednak, kiedy picie wymyka się spod kontroli, rodzina i przyjaciele zauważają, że coś jest nie tak. Wtedy to alkoholik może stosować różne chwyty manipulacyjne, które mają zmylić, a z czasem jego zachowania zaczynają działać degradacyjnie – zarówno na niego samego, jak i najbliższych. Sprawdźmy, które z chwytów manipulacyjnych uzależnieni od alkoholu stosują najczęściej.

Podstawowe próby manipulacji – „nie piłem” i „wypiłem, ale mało”

Kiedy bliskie alkoholikowi otoczenie zaczyna dostrzegać jego problem z piciem, zmuszony jest on ukrywać się ze swoim uzależnieniem, by zyskać spokój albo nie niepokoić rodziny czy przyjaciół. Może się zdarzyć, że ukrywanie nałogu może się udawać, nawet przez długi czas. Alkoholicy są zdolni do przyjmowania alkoholu na tak wiele sposobów, że trudno dostrzec problem, nawet osobom, które z nim żyją czy funkcjonują obok niego przez wiele godzin dziennie.

Oczywiście podstawowym zachowaniem uzależnionego jest wypieranie się. „Przecież nie piłem!” to naturalna reakcja obronna, która ma zmylić bliskich, jednak zwykle nie jest to możliwe. Wszelkie oznaki, takie jak zachowanie alkoholika czy woń alkoholu powodują, że tego rodzaju próby manipulacji zwykle się nie sprawdzają. Lecz uzależniony wierzy, że dzięki temu ukryje swój nałóg. Często zdarza się również, że ukrywanie picia alkoholu może przybrać formę długofalowego planu, który pozwoli pić bez konsekwencji. Do najpopularniejszych technik manipulacyjnych wypierających uzależnienie należą:

• Picie w nocy, kiedy domownicy śpią;
• Planowanie dnia w taki sposób, aby bezpiecznie się napić (np., praca na inną zmianę, aby nie mieć kontaktu z domownikami);
• Kłamstwa o wyjazdach służbowych lub prywatnych – aby móc się spokojnie napić;
• Organizowanie dużej liczby spotkań towarzyskich, aby spożywanie alkoholu „miało usprawiedliwienie”.

Kiedy metoda na „niepicie” przestaje działać, osoba może uciekać się do innych zagrywek manipulacyjnych – przede wszystkim zaniżania ilości spożytego alkoholu. „To tylko jedno piwo” albo „wypiłem kieliszek wina dla towarzystwa” to absolutna podstawa. W przypadku, kiedy osoba z chorobą alkoholową jest na tyle świadoma, aby maskować swoje kłamstwa nadal, wymyśla różnego rodzaju wymówki: od „imienin kolegi z pracy, na których nie wypadało się nie pokazać”, przez „jedno piwo dla ochłody”, na „zjadłem cukierka z wódką” kończąc. Co więcej, osoba uzależniona może racjonalizować swoje picie – np. odwołując się do jakiejś ważnej okazji albo konieczności zwalczenia stresu. Takie usprawiedliwianie się to również coś częstego, co jednak stanowi jedynie iluzję rzeczywistości i próbuje przesłonić problem, który niestety istnieje. Zdarzyć się mogą również usprawiedliwienia, które przerzucają „winę” nadużywania alkoholu na inną osobę. Terapeuci często spotykają się z przypadkami, w których alkoholik racjonalizuje swoje picie tragicznymi wydarzeniami z przeszłości, niekomfortową sytuacją w domu, nieodpowiednim zachowaniem partnera, brakiem zrozumienia problemów wśród bliskich. W ekstremalnych przypadkach nadużywanie alkoholu może być również tłumaczone przewlekłą chorobą i argumentem, że alkohol przynosi ulgę.

Przerzucanie odpowiedzialności na innych

Z czasem osoby uzależnione bardzo często stosują inną metodę manipulacji – przerzucania winy i zrzucania z siebie odpowiedzialności. Piją, bo „ojciec pił”, bo „w pracy są problemy” albo „dlatego, że żona nie rozumie moich potrzeb”. Często alkoholik obwinia najbliższych, ponownie próbując usprawiedliwiać sobie i innym swoje picie. To niestety często ma bardzo destrukcyjny wpływ na całą rodzinę i może doprowadzić do bardzo nieszczęśliwych zdarzeń. Niestety osoby bliskie, które przebywają w otoczeniu osoby uzależnionej, mają z czasem poczucie winy, co również jest znakiem, że alkoholik stosuje manipulację. Wielokrotnie powtarzane w ich kierunku zarzuty dotyczące picia zaczynają przyjmować jako prawdę i obwiniać się za nieszczęście i chorobę bliskiej osoby. Syndrom osoby współuzależnionej wymaga pomocy specjalisty i podobnego leczenia. Jeśli w Twoim najbliższym otoczeniu znajduje się osoba uzależniona, która często obwinia Cię za swój stan, to konieczne jest udanie się na dedykowaną terapię dla osób współuzależnionych.

Innym rodzajem manipulacji jest wynagradzanie najbliższego otoczenia za picie. Ojciec, który wytrzeźwiał, może np. przynieść dziecku zabawki, a żonie kwiaty. Małżonka może ugotować pyszny obiad dla całej rodziny, udając, że nic się nie stało. Niestety, z czasem złe nawyki wracają i zatacza się błędne koło, które nie prowadzi do niczego dobrego.

Zauważasz oznaki manipulacji? Nie czekaj!

Stosowanie przez osobę nadużywającą alkohol tego rodzaju manipulacji jest bardzo jasnym sygnałem ostrzegawczym. W takiej sytuacji nie możesz pobłażać alkoholikowi i musisz zareagować w sposób, który niekoniecznie mu się spodoba, a więc kategorycznie zabronić mu pić. Może to jednak okazać się nieskuteczne – w takiej sytuacji niezbędne będzie nakłonienie uzależnionego do udziału w terapii.

Im dłużej problem trwa, tym bardziej się pogłębia – pamiętaj o tym i walcz o bliską Ci osobę, a przede wszystkim swoją rodzinę.