Blog

Choroba alkoholowa uwarunkowana genetycznie – czy to możliwe?

22-06-2021 | Autor: Lukasz Janaszek

Najważniejsze tezy artykułu


Artykuł omawia możliwe genetyczne aspekty alkoholizmu, zaznaczając, że choć nie istnieje pojedynczy “gen alkoholika”, to jednak istnieją genetyczne predyspozycje mogące zwiększać ryzyko uzależnienia. Wskazuje, że dzieci alkoholików znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka, ale genetyka to tylko jeden z wielu czynników. Środowisko, w którym osoba dorasta, doświadczenia z dzieciństwa, a także inne czynniki psychologiczne i społeczne, mają znaczący wpływ na rozwój alkoholizmu. Artykuł podkreśla, że świadomość ryzyka i odpowiednie działania prewencyjne mogą zapobiegać rozwojowi uzależnienia, nawet wśród osób z grupy podwyższonego ryzyka.

Lukasz Janaszek


  • Lekarz Łukasz Janaszek uzyskał prawo wykonywania zawodu w 2005 roku.
  • Specjalizację z chirurgii ogólnej odbywał w Klinice Chirurgii Ogólnej, Onkologicznej i Przewodu Pokarmowego SPSK CMKP im. Prof. W. Orłowskiego.
  • Egzamin specjalizacyjny zdał w 2012 roku. Jego osoba cechuje się zaangażowaniem w pracę, profesjonalnym podejściem.
  • Jest pełen empatii w stosunku do swoich pacjentów.
  • Obecnie jest nastawiony na rozwój swoich umiejętności i doświadczenia, stale poszerza swoją wiedzę – biorąc udział w licznych kongresach.

Często osoby, które w rodzinie miały do czynienia z bliskimi uzależnionymi od alkoholu, zastanawiają się nad tym, czy alkoholizm jest chorobą dziedziczną. Trudno jednoznacznie wskazać jedną przyczynę uzależnienia od alkoholu. Niewątpliwie ma na to wpływ środowisko, w którym jest się wychowanym, predyspozycje psychiczne, umiejętność radzenia sobie ze stresem. Specjaliści jednak jako jedną z przyczyn wskazują uwarunkowanie zapisane w kodzie genowym organizmu.

Alkoholizm a uwarunkowania genetyczne

Na podstawie licznych badań oraz opinii specjalistów możemy stwierdzić na pewno, że choroba alkoholowa nie jest wrodzona. Oznacza to, że nikt nie rodzi się alkoholikiem, a jedynie pewne czynniki mogą spowodować o sięgnięciu po alkohol i uzależnieniu się od niego.

Nie oznacza to jednak, że uwarunkowania genetyczne nie mają znaczenia. Nie bez powodu są one podawane najczęściej jako jedna z przyczyn alkoholizmu. Okazuje się bowiem, że w organizmach osób pijących dochodzi do pewnych mutacji genetycznych, które mogą zwiększać ryzyko uzależnień i skłonności do sięgania po alkohol u ich dzieci. Nie jest to oczywiście pewnik, ale należy przyjąć, że potomstwo alkoholików znajduje się w grupie podwyższonego ryzyka.
Na zdjęciu widocznych jest 3 mężczyzn jest to dziadek, ojciec oraz syn. Kadr portretowy.

Grupa ryzyka w alkoholizmie

Pamiętać należy, że nie ma genu odpowiedzialnego za chorobę alkoholową, jednak w grupie zwiększonego ryzyka znajdują się przede wszystkim krewni osób uzależnionych. Możliwość przejęcia predyspozycji alkoholowych wynika bowiem z wpływu wszystkich aspektów życia rodzinnego i pojawiających się w związku z tym trudności. Jest to szczególnie istotne, jeśli:

  • rodzic przykładowo nadużywa alkoholu z powodu zaburzeń psychicznych, depresji, nerwicy lub innej choroby;
  • obydwoje rodziców nadużywa alkoholu;
  • alkohol jest nadużywany wielopokoleniowo, przykładowo również przez dziadków lub rodzeństwo;
  • alkoholizm rodzica jest intensywny, czyli przerwy w piciu stanowią mniej niż 30% całego roku;
  • nałóg prowadzi do licznych konfliktów z przemocą psychiczną i agresją fizyczną.

Wszystkie te czynniki powodują, że alkoholizm w rodzinie może być czynnikiem decydującym o popadnięciu w chorobę alkoholową przez jej innych członków. Historia intensywnego picia w rodzinie, nie jest jednak gwarancją tego, że alkoholizm dosięgnie również kolejne pokolenia. Istnieje taka tendencja, jednak nie oznacza ona tego, że po alkohol sięgać będą również dzieci osób uzależnionych. Zwiększenie świadomości społecznej odnośnie uzależnień oraz profilaktyka psychologiczna, sprawiają, że dzieci alkoholików mając świadomość ryzyka, zawczasu podejmują działania prewencyjne, które zapobiegają chorobie.
Na zdjęciu na pierwszym planie widoczna jest młoda kobieta siedząca przy stole. Kobieta trzyma w ręku butelkę piwa. Na drugim planie widoczny jest stojący mężczyzna w średnim wieku, oparty o kuchenny blat. Jego broda oparta jest na ręku w geście zaniepokojenia. Kadr szeroki.

Nie tyle geny, co czerpane od rodziców wzorce

Choć możemy mówić o czymś, co specjaliści nazywają „genem alkoholika”, o wiele większe ryzyko uzależnienia od alkoholu niosą przeżycia i wzorce z dzieciństwa, jakie potomstwo alkoholików czerpało od swoich rodziców albo bliskich krewnych. Warto wspomnieć tutaj o DDA, czyli opisywanym już przez nas na blogu syndromie Dorosłych Dzieci Alkoholików. Uaktywnia się on już w dorosłym życiu i jest efektem nadużywania alkoholu przez rodziców, którego młoda osoba była codziennym świadkiem.

Takie dziecko odczuwa lęk i brak poczucia bezpieczeństwa o wiele bardziej niż dzieci z rodzin, w których alkohol nie występuje lub pojawia się tylko sporadycznie. Często musi zmagać się z codziennymi trudnościami, jest pozostawione samo sobie, a nawet bywa narażone na przemoc psychiczną i fizyczną ze strony pijących rodziców. Wszystko to przekłada się na psychikę w dorosłym życiu i sprawia, że takiemu Dorosłemu Dziecku Alkoholika o wiele łatwiej jest sięgnąć po alkohol i uzależnić się od niego.
Na zdjęciu widoczny nastolatek ubrany w bluzę z kapturem, który kuca przy ścianie budynku. Opiera on ręce na swojej głowie, w geście zmartwienia. Przed mężczyzną znajduje się butelka po piwie. Kadr szeroki.

Nie tylko geny, czyli inne przyczyny alkoholizmu

Uwarunkowania genetyczne to jedna z przyczyn alkoholizmu. Aby lepiej poznać tę chorobę i skuteczniej leczyć ją w przyszłości, warto zwrócić uwagę na pozostałe jej przyczyny. Mowa tutaj przede wszystkim o:

  • przyczynach medycznych – spożywanie alkoholu wiąże się z uczuciami euforii i pobudzenia, do których w przyszłości chce się wracać, a dodatkowym powodem do ponownego sięgnięcia po alkohol jest złagodzenie negatywnych objawów, jakie wywołuje alkohol (popularny „kac”);
  • przyczynach psychologicznych – sięganie po alkohol wynika często z chęci poradzenia sobie ze stresem, trudnymi sytuacjami życiowymi i chęcią poprawienia samopoczucia. Na uzależnienie od alkoholu znacznie bardziej podatne są osoby chorujące na depresję, nerwicę lub inne zaburzenia psychiczne, które często są dziedziczne.
  • przyczynach socjologicznych – alkohol stanowi dzisiaj formę relaksu i traktowany jest jako sposób na „reset” po ciężkim tygodniu, co w dłuższej perspektywie i przy częstym praktykowaniu może doprowadzić do uzależnienia.

Warto dodać tutaj również problem alkoholizmu u młodzieży – nastolatek sięga po alkohol, chcąc zaimponować rówieśnikom, stać się członkiem grupy czy w wyniku buntu, jaki przechodzi. To z kolei może być pierwszym krokiem do choroby alkoholowej.
Na zdjęciu widoczny mężczyzna – ojciec śpiący na siedząco na kanapie. Obok na stoliku znajdują się liczne butelki po alkoholu. W mężczyznę wtulona jest mała dziewczynka – córka, ze smutnym wyrazem twarzy. Kadr szeroki.

Podsumowanie

Geny tylko w niewielkim stopniu mają wpływ na rozwój choroby alkoholowej. Oczywiście zwiększają takie ryzyko, jednak istnieje wiele przypadków osób dorosłych, których rodzice byli alkoholikami, a którzy nie kontynuują ich „tradycji” we własnym życiu. Kluczową rolę odgrywają więc czynniki środowiskowe.

Niezależnie od tego, jakie są przyczyny alkoholizmu, niezbędne okaże się jego leczenie. Za pomocą terapii, wszywek alkoholowych czy jakichkolwiek innych metod. Pamiętaj, że im szybciej rozpoczniesz leczenie, tym większe będą Twoje szansę na pokonanie problemu – walcz więc o swoją, zdrową przyszłość!


Chirurg 24 - Praktyka lekarska
Warszawa - Żoliborz
Aleja Wojska Polskiego 25
Gabinet 308

Tel: +48 501 311 056