Choroba alkoholowa uwarunkowana genetycznie – czy to możliwe?

Często osoby, które w rodzinie miały do czynienia z bliskimi uzależnionymi od alkoholu, zastanawiają się nad tym, czy alkoholizm jest chorobą dziedziczną. Trudno jednoznacznie wskazać jedną przyczynę uzależnienia od alkoholu. Niewątpliwie ma na to wpływ środowisko, w którym jest się wychowanym, predyspozycje psychiczne, umiejętność radzenia sobie ze stresem. Specjaliści jednak jako jedną z przyczyn wskazują uwarunkowanie zapisane w kodzie genowym organizmu.

Alkoholizm a uwarunkowania genetyczne

Na podstawie licznych badań oraz opinii specjalistów możemy stwierdzić na pewno, że choroba alkoholowa nie jest wrodzona. Oznacza to, że nikt nie rodzi się alkoholikiem, a jedynie pewne czynniki mogą spowodować o sięgnięciu po alkohol i uzależnieniu się od niego.

Nie oznacza to jednak, że uwarunkowania genetyczne nie mają znaczenia. Nie bez powodu są one podawane najczęściej jako jedna z przyczyn alkoholizmu. Okazuje się bowiem, że w organizmach osób pijących dochodzi do pewnych mutacji genetycznych, które mogą zwiększać ryzyko uzależnień i skłonności do sięgania po alkohol u ich dzieci. Nie jest to oczywiście pewnik, ale należy przyjąć, że potomstwo alkoholików znajduje się w grupie podwyższonego ryzyka.

Grupa ryzyka w alkoholizmie

Pamiętać należy, że nie ma genu odpowiedzialnego za chorobę alkoholową, jednak w grupie zwiększonego ryzyka znajdują się przede wszystkim krewni osób uzależnionych. Możliwość przejęcia predyspozycji alkoholowych wynika bowiem z wpływu wszystkich aspektów życia rodzinnego i pojawiających się w związku z tym trudności. Jest to szczególnie istotne, jeśli:

• rodzic przykładowo nadużywa alkoholu z powodu zaburzeń psychicznych, depresji, nerwicy lub innej choroby;
• obydwoje rodziców nadużywa alkoholu;
• alkohol jest nadużywany wielopokoleniowo, przykładowo również przez dziadków lub rodzeństwo;
• alkoholizm rodzica jest intensywny, czyli przerwy w piciu stanowią mniej niż 30% całego roku;
• nałóg prowadzi do licznych konfliktów z przemocą psychiczną i agresją fizyczną.

Wszystkie te czynniki powodują, że alkoholizm w rodzinie może być czynnikiem decydującym o popadnięciu w chorobę alkoholową przez jej innych członków. Historia intensywnego picia w rodzinie, nie jest jednak gwarancją tego, że alkoholizm dosięgnie również kolejne pokolenia. Istnieje taka tendencja, jednak nie oznacza ona tego, że po alkohol sięgać będą również dzieci osób uzależnionych. Zwiększenie świadomości społecznej odnośnie uzależnień oraz profilaktyka psychologiczna, sprawiają, że dzieci alkoholików mając świadomość ryzyka, zawczasu podejmują działania prewencyjne, które zapobiegają chorobie.

Nie tyle geny, co czerpane od rodziców wzorce

Choć możemy mówić o czymś, co specjaliści nazywają „genem alkoholika”, o wiele większe ryzyko uzależnienia od alkoholu niosą przeżycia i wzorce z dzieciństwa, jakie potomstwo alkoholików czerpało od swoich rodziców albo bliskich krewnych. Warto wspomnieć tutaj o DDA, czyli opisywanym już przez nas na blogu syndromie Dorosłych Dzieci Alkoholików. Uaktywnia się on już w dorosłym życiu i jest efektem nadużywania alkoholu przez rodziców, którego młoda osoba była codziennym świadkiem.

Takie dziecko odczuwa lęk i brak poczucia bezpieczeństwa o wiele bardziej niż dzieci z rodzin, w których alkohol nie występuje lub pojawia się tylko sporadycznie. Często musi zmagać się z codziennymi trudnościami, jest pozostawione samo sobie, a nawet bywa narażone na przemoc psychiczną i fizyczną ze strony pijących rodziców. Wszystko to przekłada się na psychikę w dorosłym życiu i sprawia, że takiemu Dorosłemu Dziecku Alkoholika o wiele łatwiej jest sięgnąć po alkohol i uzależnić się od niego.

Nie tylko geny, czyli inne przyczyny alkoholizmu

Uwarunkowania genetyczne to jedna z przyczyn alkoholizmu. Aby lepiej poznać tę chorobę i skuteczniej leczyć ją w przyszłości, warto zwrócić uwagę na pozostałe jej przyczyny. Mowa tutaj przede wszystkim o:

• przyczynach medycznych – spożywanie alkoholu wiąże się z uczuciami euforii i pobudzenia, do których w przyszłości chce się wracać, a dodatkowym powodem do ponownego sięgnięcia po alkohol jest złagodzenie negatywnych objawów, jakie wywołuje alkohol (popularny „kac”);
• przyczynach psychologicznych – sięganie po alkohol wynika często z chęci poradzenia sobie ze stresem, trudnymi sytuacjami życiowymi i chęcią poprawienia samopoczucia. Na uzależnienie od alkoholu znacznie bardziej podatne są osoby chorujące na depresję, nerwicę lub inne zaburzenia psychiczne, które często są dziedziczne.
• przyczynach socjologicznych – alkohol stanowi dzisiaj formę relaksu i traktowany jest jako sposób na „reset” po ciężkim tygodniu, co w dłuższej perspektywie i przy częstym praktykowaniu może doprowadzić do uzależnienia.

Warto dodać tutaj również problem alkoholizmu u młodzieży – nastolatek sięga po alkohol, chcąc zaimponować rówieśnikom, stać się członkiem grupy czy w wyniku buntu, jaki przechodzi. To z kolei może być pierwszym krokiem do choroby alkoholowej.

Podsumowanie

Geny tylko w niewielkim stopniu mają wpływ na rozwój choroby alkoholowej. Oczywiście zwiększają takie ryzyko, jednak istnieje wiele przypadków osób dorosłych, których rodzice byli alkoholikami, a którzy nie kontynuują ich „tradycji” we własnym życiu. Kluczową rolę odgrywają więc czynniki środowiskowe.

Niezależnie od tego, jakie są przyczyny alkoholizmu, niezbędne okaże się jego leczenie. Za pomocą terapii, wszywek alkoholowych czy jakichkolwiek innych metod. Pamiętaj, że im szybciej rozpoczniesz leczenie, tym większe będą Twoje szansę na pokonanie problemu – walcz więc o swoją, zdrową przyszłość!