Współuzależnienie od alkoholu

Bardzo wiele mówi się o osobach uzależnionych, piekle, jakie przechodzą i potrzebie pomocy im w trudnych chwilach. Jednak zapomina się w tym wszystkim o problemach i potrzebach ich najbliższych, których życie również wywraca się do góry nogami, a każdy dzień przynosi nowe troski. Największą pułapką, w jaką mogą wpaść takie osoby, jest współuzależnienie, które nie pozwala prowadzić normalnego trybu życiu. Czym jest współuzależnienie, jakie są jego objawy i jak z nim walczyć?

Definicja współuzależnienia

Współuzależnienie to sposób funkcjonowania w długotrwałej relacji z osobą uzależnioną, będący jednocześnie odpowiedzią na niezdrową, wyniszczającą sytuację, w jakiej znalazła się osoba współuzależniona. Mówiąc prościej żyjąc z alkoholikiem, narkomanem czy hazardzistą, współuzależniony dostosowuje się do niego, chcąc pomóc jemu, sobie, a także całej rodzinie. Dochodzi do sytuacji, w której osoba bliska przesadnie kontroluje uzależnionego, czuje się za niego odpowiedzialna i stawia sobie za cel uchronienie go przed skutkami uzależnienia. Oprócz tego współuzależniony podejmuje się wykonywania wszelkich obowiązków domowych, stara się ograniczać patologiczne zachowania uzależnionego, spłaca jego długi. Jednym słowem – żyje jego życiem w stu procentach.

Po czym rozpoznać współuzależnienie?

Osoba współuzależniona, podobnie jak alkoholik, bardzo późno zdaje sobie sprawę ze swojego problemu. Działa w tym przypadku mechanizm wyparcia, który jest naturalnym czynnikiem obronnym. Jednak długotrwałe pozostawanie w stanie współuzależnienia, może przyczynić się do pogorszenia się stanu zdrowia, zarówno psychicznego, jak i fizycznego. Warto zwrócić uwagę na objawy, które wskazują na współuzależnienie. Są to:

• przekładanie potrzeb osoby uzależnionej nad swoje potrzeby;
• podporządkowanie stylu życia całej rodziny do sposobu funkcjonowania alkoholika;
• ukrywanie choroby alkoholowej przed bliskimi;
• uczucie nieustającego stresu i życia w napięciu;
• nieustająca koncentracja na partnerze;
• obniżenie poczucia własnej wartości;
• wysoka podatność na manipulacje alkoholika;
• poczucie winy spowodowane piciem bliskiej osoby;
• wypieranie problemu osoby nadużywającej alkohol;
• staranie się kontrolowania picia osoby uzależnionej np. odmierza alkohol, wylewa go, a nawet sama kupuje, aby uzależniony nie wychodził z domu;

Cechy osoby współuzależnionej

Objawy współuzależnienia są bardzo trudne do dostrzeżenia, Wynika to z faktu, że problem alkoholowy ogólnie często jest ukrywany przed dalszymi członkami rodziny. Można jednak dostrzec z zewnątrz kilka cech osoby współuzależnionej, które dotyczą zmian w jej zachowaniu. Partnerzy, małżonkowie, rodzice, dzieci osoby uzależnionej funkcjonują na podstawie wyparcia, ignorując fakt występowania problemu alkoholowego. Wynika to ze strachu i niepewności emocjonalnej. Wolą tkwić i podporządkować swoje postępowanie, niż eskalować konflikty. Często osoba współuzależniona wyręcza alkoholika niemal we wszystkich czynnościach, od obowiązków domowych po zawodowe. Tryb dnia i dostosowany jest do funkcjonowania alkoholika. Ważne jest również, że współuzależnienie to również branie odpowiedzialności za wszystkie czyny alkoholika, zezwalając poniekąd na uzależnienie bliskiej osoby. Jedynym sposobem na wyjście z tej sytuacji jest terapia psychologiczna, która wyjaśni błędne działania i może poprawić samopoczucie. Jak wygląda współuzależnienie, dowiecie się z podcastu: „Współuzależnienie – czym jest i jak zatroszczyć się o siebie? Joanna Flis W MOIM STYLU | Magda Mołek”

Współuzależnienie emocjonalne

Definicja współuzależnienia jest bardzo złożona, tak samo jak i problem, który opisuje. Współuzależnienie obejmuje bowiem nie tylko zachowania, ale też emocje, jakie odczuwa osoba współuzależniona. Narażona jest ona na ciągły stres, poczucie niepewności, strach o uzależnionego. Może z tego zrodzić się wiele problemów natury psychicznej, jak chociażby:

• stany lękowe i depresyjne,
• nerwice,
• bardzo uciążliwe huśtawki nastrojów,
• zagubienie i brak poczucia celu,
• brak nadziei,
• brak możliwości samorealizacji i spełniania własnych potrzeb,
• samotność.

Do tego wszystkiego dochodzi obniżenie jakości życia i własne uzależnienia (np. od środków uspokajających, które współuzależniony przyjmuje, by lepiej znosić codzienne trudności życiowe). Taka osoba potrzebuje pomocy, niemniejszej od osoby uzależnionej.

Objawy współuzależnienia

Objawy współuzależnienia mogą być bardzo różnorodne – w zależności od rodzaju uzależnienia osoby bliskiej i tego, jak się ona zachowuje, a także zachowań współuzależnionego. Do tych najczęściej spotykanych zaliczyć można:

• zaburzenia emocjonalne, w tym częste huśtawki nastrojów, napady paniki i stany lękowe, poczucie bycia ofiarą, myślenie życzeniowe żalenia się nad sobą;
• nadmierna koncentracja na osobie uzależnionej – myślenie o niej, o tym co robi, a co powinna robić, próby wpływania na uzależnionego lub umoralniania, chęć zmiany jego zachowań;
• poczucie bardzo dużej samotności oraz izolacji;
• zerwanie z wcześniej wyznawanymi wartościami;
• myśli samobójcze;
• utrata kontroli nad codziennymi zachowaniami;
• zaburzenia snu;
• brak właściwej struktury dnia, niemożność planowania i zadbania o siebie;
• codzienny chaos – również w myśleniu;
• ograniczenie kontaktów z ludźmi;
• odrzucenie pomocy z zewnątrz;
• obwinianie siebie lub innych;
• zmęczenie;
• kłopoty ze zdrowiem.

To najważniejsze, ale oczywiście nie wszystkie objawy współuzależnienia.

Jak wyjść ze współuzależnienia?

Podobnie jak w przypadku uzależnienia, również w tym przypadku trzeba zdać sobie sprawę z problemu. Dostrzeżenie tego, że jest się osobą współuzależnioną to pierwszy krok do ucieczki z błędnego koła i powrotu do normalności. Jak sobie pomóc? Stawiając na siebie, a nie cały czas odpowiadać za osobę uzależnioną – nie pomożesz jej, tuszując jej wybryki, kupując jej alkohol albo kontrolując. Tę chorobę może wyleczyć tylko terapia, a nie Ty!

Warto pamiętać, że współuzależnienie od alkoholu jest jednym z najczęstszych. Kiedy bliska osoba zaczyna pić, współuzależniony czuje gniew, strach, smutek, a także poczucie winy i własnej krzywdy. Próbuje wpływać na alkoholika, przekonywać go o jego problemie, wywołując tym samym konflikty i wybierając inną ścieżkę. Może nią być chęć kontroli i wpływanie na ilość wypijanego alkoholu – współuzależniony wydziela pieniądze, szuka i wylewa alkohol, kupuje alkohol w celu zatrzymania alkoholika w domu. Ukrywa przy tym problem przed innymi, czasami bagatelizuje go nawet w swoich oczach.