Zespół Korsakowa a alkohol

Nadmierne spożywanie alkoholu to prosta droga do problemów w związku, życiu zawodowym, a także pogorszenia się stanu zdrowia. Pogorszenie się nastroju, agresywne zachowania i psychozy równie często występują w przypadku zaostrzonej postaci choroby alkoholowej. Alkoholicy często zmagają się z różnego rodzaju przypadłościami, do których zaliczamy między innymi zespół Korsakowa. Jest to choroba, która może znacząco wpłynąć na codzienne życie i w przypadku której niezwłoczna jest pomoc specjalistów. Czym się objawia i jakie niesie za sobą zagrożenia?

Czym jest zespół Korsakowa?

Zespół Korsakowa, nazywany również zespołem amnestycznym, to choroba, która związana jest najczęściej ze zmianami neurologicznymi o typie encefalopatii Wernickego. Może jednak występować również bez tła zespołu Wernickiego. Opisał ją dokładnie rosyjski psychiatra – Sergiej Korsakow, od którego pochodzi nazwa choroby.

Mówiąc dokładniej, zespół ten to zaburzenie psychiatryczne, które najczęściej występuje w wyniku niedoborów witaminy B1, czyli tiaminy. Zdecydowana większość osób nie ma z tym problemu, ponieważ jest to witamina bardzo powszechnie występująca w produktach spożywczych – zarówno tych pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego. Niestety, w wyniku nadmiernego spożywania alkoholu może dochodzić do uszkodzenia ścianek jelita cienkiego, co prowadzi do zaburzeń związanych ze wchłanianiem tiaminy. Dlatego też na zespół Korsakowa tak często cierpią alkoholicy – występuje ona nawet u 3% alkoholików. Rzadziej jego pojawienie się ma miejsce w wyniku udaru lub guza mózgu.

Objawy zespołu Korsakowa

Jak wspomnieliśmy na samym początku, zespół Korsakowa może znacząco wpłynąć na codzienne życie, zdecydowanie obniżając jego jakość. Wynika to z symptomów, jakie towarzyszą chorobie – mogą mieć one zarówno podłoże neurologiczne, jak i psychiatryczne. Do najczęstszych objawów zaliczamy:

• zaburzenia wzroku – osoba chora często cierpi na oczopląs, a nawet podwójne widzenie;
• brak możliwość utrzymania prawidłowej pozycji ciała;
• zaburzenia ruchowe, w tym problemy z poruszaniem się, skurcze mięśni czy parestezje kończyn;
• zaburzenia snu – przede wszystkim mowa tutaj o nadmiernym pobudzeniu w godzinach nocnych;
• problemy z określeniem daty i pamięcią (chory może np. zapominać, jak się nazywa);
• problemy z przyswajaniem informacji i koncentracją, ale również z rozumieniem informacji;
• brak możliwości myślenia abstrakcyjnego, w tym również mieszanie się wspomnień z teraźniejszością;
• ogólna apatia, brak energii, stany lękowe i niepokój.

Ogromnym problemem osób, które cierpią na zespół Korsakowa, są zaburzenia pamięci świeżej. O ile osoba taka może prowadzić normalną rozmowę i prawidłowo funkcjonować w społeczeństwie, o tyle może mieć ogromne problemy z zapamiętywaniem nowych informacji. Może dochodzić do sytuacji, w której chory nie pamięta np. fragmentu konkretnej sytuacji i dopowiada sobie pewne rzeczy, co nie ma nic wspólnego z faktycznym jej przebiegiem. Co więcej, dochodzi również do trudności związanych z myśleniem abstrakcyjnym czy zaburzenia czasu i przestrzeni.

Można również wymienić szereg neurologicznych objawów zespołu Korsakowa. Zalicza się do nich między innymi: oczopląs, pobudzenie, uczucie chłody, dezorientację, zaburzenia kontroli psycho-ruchowej, a czasami również drgawki. Pogłębiająca się choroba alkoholowa, a co za tym idzie również zespół Korsakowa, może doprowadzić do stałego otępienia oraz polineuropatii nerwów obwodowych, co sprawia, że chorzy nie są już w stanie samodzielnie funkcjonować.

Zespół Korsakowa u alkoholików

Zespół Korsakowa nazywany jest inaczej alkoholowym zespołem amnestycznym. Występuje praktycznie wyłącznie u osób borykających się z chorobą alkoholową. Jest on objawem ciężkich zaburzeń metabolicznych, które są efektem długotrwałego spożywania alkoholu przy jednoczesnym niedożywieniu. Upośledzenie umiejętności organizmu do wchłaniania witamin z grupy B, a przede wszystkim witaminy B1, wpływa bezpośrednio na pracę neuronów i może doprowadzić do poważnych zaburzeń psychicznych. Pośmiertne badania wykazują, że charakterystyczne dla tej choroby zmiany w mózgu stwierdzono u ponad 3% leczących się alkoholików. Nie jest jednak znany dokładny odsetek osób uzależnionych od alkoholu, którzy cierpią na tę chorobę. Większość alkoholików nie bywa u lekarzy i nie przyjmuje do wiadomości, że zaburzenia psychiczne, ruchowe i neurologiczne mogą świadczyć o poważnym zespole chorobowym. Nie można więc ich zdiagnozować, co sprawia, że wyniki analiz i raportów o powszechności występowania zespołu Korsakowa u alkoholików są mocno niedoszacowane.

Problem z niemożliwością zdiagnozowania zespołu Korsakowa u alkoholików wynika również z faktu, że jego pierwsze objawy mogą być mylone z upojeniem alkoholowym. Jest to problem często spotykany u osób, które codziennie są pod wpływem alkoholu. Luki w pamięci, zastępowanie faktów zmyślonymi historiami, rozdrażnienie i brak koncentracji wyglądają niczym problemy związane z upojeniem alkoholowym i mogą być bagatelizowane nie tylko przez osobę chorą, ale również przez jej najbliższe otoczenia.

Jak wyleczyć zespół Korsakowa?

Oczywiście najważniejszą kwestią jest zdiagnozowanie choroby – często u osób uzależnionych, które cierpią na tę dolegliwość, nie występują objawy neurologiczne, dlatego też podstawą wykrycia choroby jest zbadanie poziomu witaminy B w organizmie. Często towarzyszą temu tomografia głowy czy rezonans magnetyczny, które pozwalają wyeliminować ryzyko innych chorób.

Podstawową metodą leczenia jest oczywiście wyeliminowanie przyczyny problemu, a więc niedoboru witaminy B. Chory zwykle podlega hospitalizacji i podaje mu się tiaminę domięśniowo – w ilościach od 50 do 100 mg na dobę. Uzupełnianie witaminy B ma również miejsce po opuszczeniu szpitala – wtedy dawka jest mniejsza i wynosi od 25 do 50 mg. Aby leczenie zespołu Korsakowa przebiegało prawidłowo, niezbędne jest również ograniczenie spożycia węglowodanów i całkowite zaprzestanie picia alkoholu. W przeciwnym razie objawy mogą nie tylko nie ustąpić, ale nawet pogłębiać się wraz z upływem czasu.

Jeżeli więc zauważyłeś u siebie niektóre z wymienionych wyżej objawów, niezwłocznie zgłoś się do lekarza. Im szybciej rozpoczniesz leczenie, tym większe będą szansę na wyeliminowanie tej dolegliwości.